ΑΠ 831/2013 (Γ΄ Τμήμα): Περί της κατάλειψης περιουσίας αγιορείτη μοναχού με διαθήκη

Η εν λόγω αρεοπαγιτική απόφαση ασχολείται με δύο ενδιαφέροντα ζητήματα: αφενός με τη συνταγματική κατοχύρωση των διατάξεων της κληρονομικής διαδοχής των αγιορειτών μοναχών και αφετέρου με τη διάθεση αποκτηθείσας περιουσίας μοναχού μετά την κτήση της μοναχικής ιδιότητας.

Ειδικότερα, όσον αφορά στο πρώτο σκέλος, ο Άρειος Πάγος κάνει δύο παραδοχές. Πρώτον, ότι οι διατάξεις που διέπουν την κληρονομική διαδοχή των μοναχών του Αγίου Όρους θεμελιώνονται στη συνδυασμένη εφαρμογή των άρθρων 3 και 105 παρ. 1 και 3 του Συντάγματος,  188 του Κ.Χ.Α.Ο και 99 του ΕισΝΑΚ και έτσι αποτελούν κανόνες αυξημένης τυπικής ισχύος. Δεύτερον, ότι οι υπό συζήτηση διατάξεις δεν αντιβαίνουν στα άρθρα 5 και 13 παρ.1 του Συντάγματος και 9 της ΕΣΔΑ, διότι ο μοναχός που εκάρη και ενεγράφη στο οικείο μοναχολόγιο εκουσίως υπεβλήθη στο ιδιαίτερο νομοκανονικό καθεστώς του Αγίου Όρους και άρα αποδέχθηκε τις ιδιαιτερότητες του καθεστώτος αυτού, όπως εν προκειμένω οι διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής.

Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος, το αναιρετικό δικαστήριο, στηριζόμενο στα άρθρα 174 ΑΚ, 175 ΑΚ , στον κανόνα Β΄ της εν Αγία Σοφία Συνόδου, στο άρθρο 101 του Κ.Χ.Α.Ο  και στις προηγούμενες παραδοχές του, απεφάνθη ότι η διάθεση περιουσίας με διαθήκη  αγιορείτη μοναχού που έγινε μετά την κτήση της μοναχικής ιδιότητας είναι άκυρη, διότι αντιβαίνει σε κανόνες δημόσιας τάξεως και έτσι απέρριψε ως αβάσιμο αναιρετικό λόγο σχετικό με την ύπαρξη κληρονομικής ιδιότητας του αναιρεσιβλήτου ησυχαστηρίου. Το δίκαιο που διέπει τις κληρονομικές σχέσεις των αγιορειτών είναι ειδικότερο του κοινού κληρονομικού δικαίου του ΑΚ  και επομένως κατισχύει.

{Πηγή: Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών Ισοκράτης του ΔΣΑ}      

 Ρ. Παπασυκιώτης