Η θρησκευτική κοινότητα ως σύνολο και τα μέλη της

Του Χρήστου Αλεβίζου, Δικηγόρου Εκπαιδευτή Ενηλίκων,

PhDc.

1. Εισαγωγή

Το θέμα της παρούσας είναι η θρησκευτική κοινότητα και τα μέλη της με έμφαση στην έννοια της θρησκευτικής κοινότητας μέσα στον κρατικό οργανισμό και στο πώς το κράτος αντιμετωπίζει τη σχέση της κοινότητας με τα μέλη της.

Η ελευθερία άσκησης της θρησκείας προϋποθέτει το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι για θρησκευτικούς σκοπούς¹, το οποίο και ασκείται συλλογικά και εξωτερικεύει το ενδιάθετο θρησκευτικό φρόνημα. Ο ΟΑΣΕ, σε συνεργασία με την Επιτροπή για τη Δημοκρατία μέσω της Εφαρμογής του Νόμου του Συμβουλίου της Ευρώπης στο σχετικό εγχειρίδιο «Guidelines for review of legislation pertaining to religion or belief»², έθεσε κανόνες, που πρέπει τα κράτη να τηρούν όσον αφορά τη νομοθέτηση στο πεδίο της θρησκευτικής ελευθερίας. Φυσικά, τα ίδια τα κράτη αποφασίζουν τους όρους και τη διαδικασία απόκτησης νομικής προσωπικότητας της θρησκευτικής κοινότητας. Το εν λόγω εγχειρίδιο αναφέρεται στην ελευθερία της θρησκείας και πεποιθήσεων, τους αποδεκτούς περιορισμούς όπως δύναται να τεθούν από τα κράτη, τις θρησκευτικές κοινότητες, τη νομική προσωπικότητα αυτών και τα προνόμια που τυχόν αυτές διαθέτουν. Δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2014. Όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται στο πρώτο κεφάλαιο αυτού, η ελευθερία της θρησκείας ή πεποιθήσεων συνδέεται με άλλα ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες, όπως την ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι. Ήδη στο άρθρο 9 ΕΣΔΑ., όπου κατοχυρώνεται η θρησκευτική ελευθερία, η εκδήλωση της λατρείας και οι περιορισμοί της αφορούν στο forum externum αυτής και φυσικά είναι καθοριστικής σημασίας για την ίδια τη κατοχύρωση του δικαιώματος. Στο πλαίσιο του άρθρου 9 ΕΣΔΑ οι «περιορισμοί» της εκδήλωσης των πεποιθήσεων πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: α) να προβλέπονται από τον νόμο³ β) να υπηρετούν έναν θεμιτό σκοπό (δημόσιο ή ιδιωτικό συμφέρον) και ειδικότερα την δημόσια ασφάλεια, την προάσπιση της δημόσιας τάξης, την υγεία, την ηθική, τα δικαιώματα των ελευθεριών των άλλων⁴ και γ) να είναι αναγκαία μέσα σε μία δημοκρατική κοινωνία⁵, δηλαδή να συντρέχουν της αναγκαιότητας του περιοριστικού μέτρου, της συμβατότητας του μέτρου με μία δημοκρατική κοινωνία και της αναλογικότητας του μέτρου ως μέσου επίτευξης του θεμιτού σκοπού.

1. Ι.Μ.Κονιδάρης, Εγχειρίδιο Εκκλησιαστικού Δικαίου, Εκδόσεις Αντ.Σάκκουλα, 2000, Αθήνα –Κομοτηνή, σ.50.

2.https://www.osce.org/odihr/13993?download=true σ.8 & επόμ.

3. ΕΔΔΑ, απόφ. Molone, 2-8-1984, serie A, αρ. 82, παρ. 66.

4. Ι.Μ.Κονιδάρης, Εγχειρίδιο Εκκλησιαστικού Δικαίου, ό.π., σ.57.

5. Ν.Φραγκάκης, σχόλιο, Περιοδικό Νομικό Βήμα, (ΝοΒ), 42, 1994, σ.538-539, «Υπόθεση Κοκκινάκης κατά Ελλάδος».

Ολόκληρη η δημοσίευση ΕΔΩ.