«Ινδουισμός και Διατροφικοί κανόνες»

Μία απο τις αρχαιότερες ανατολικές θρησκείες, ο Ινδουισμός, η αρχή του οποίου εντοπίζεται περί το 2000 π.Χ. Στον Ινδουισμό αναφέρονται πολλές θεότητες, όλες αποτελούν εκφράσεις του ανώτερου όντος, του Μπραμάν.

Οι κανόνες σωστής διαβίωσης του Ινδουισμού περιέχονται σε δύο μεγάλες συλλογές κειμένων, το Ντάρμα Σούτρα (6ο αιώνα π.Χ) και τον Κώδικα του Μανού (3ο αιώνα μ.Χ).

Όπως σε όλες τις ανατολικές θρησκείες έτσι και στον Ινδουισμό είναι ιδιαιτερα διαδεμένη η φυτοφαγία. Αρχικά στον Ινδουισμό επιτρέποταν η κατανάλωση κρέατος. Με την υπέρμετρη όμως άυξηση του πληθυσμού της Ινδίας αποφασίστηκε και επιβλήθηκε το ταμπού της θανάτωσης της ιερής αγελάδας. 

Επιπλέον, η διάδοση της αποχής απο το κρέας στους Ινδουιστές οφείλεται σε δύο άλλες βασικές θρησκευτικές αρχές, την πίστη στη μετενσάρκωση και την αρχή της αχίμσα. 

Σύμφωνα με την αρχή της μετενσάρκωσης, οι ψυχές δεν καταστρέφονται, αλλάζουν μοναχά μορφή. Αποτελεί κεντρικό δόγμα για τον Ινδουισμό και για άλλες ανατολικές θρησκείες και ουσιαστικά ισοδυναμεί με την αρχή της διατήρησης της ζωής.

Ο όρος αχίμσα σημαίνει στα σανσκριτικά «τη μη βία» και για τους ινδουιστές ισχύει για όλα τα έμβυια όντα.

Ο Ινδουισμός με το πέρας των χρόνων δέχθηκε διάφορες επιρροές απο μεταγενέστερα θρησκεύματα, κυρίως απο το Βουδισμό, απο όπου έλαβε τις αρχές του μοναστηριακού βίου, καθώς και την ιδέα ότι το νόημα της ύπαρξης δεν βρίσκεται στον κόσμο αυτό. Ένα άλλο θρήσκευμα που επηρέασε αρκετά τον Ινδουισμό είναι ο Ζαϊνισμός, από όπου έλαβε την αρχή της αχίμσα.

Καπού εδώ οφείλουμε να αναφέρουμε πως ο Ινδουισμός δεν επιβάλει την απόλυτη αποχή απο το κρέας, αλλά τονίζει τα οφέλη που μπορεί να έχει ο πιστός. 

Οι διαιτητικές συνήθειες των Ινδών ποικίλουν ανάλογα με την κάστα, στην οποία βρίσκονται και απο περιοχή σε περιοχή. Γενικά, όσο πιο ψηλά βρίσκεται ένα άτομα στο σύστημα των καστών τόσο πιο πιστά οφείλει να ακολουθεί τους θρησκευτικούς κανόνες. 

Οι Βραχμάνες (πρώτοι στην ιεραρχία του συστήματος των καστών) απέχουν απο το κρέας και πολλές φορές ακόμη και απο τα αυγά. Οι Ινδοί που βρίσκονται στις υπόλοιπες κάστες απέχουν μόνο απο το βοδινό, ενώ οι «άθικτοι», Ινδοί της χαμηλότερης κάστας, καταναλώνουν ακόμη και βοδινό, παραβιάζοντας το ταμπού της θανάτωσης της ιερής αγελάδας.

Ο ινδουισμός ορίζει κάποια ζώα ως ακάθαρτα. Όπως το χοιρινό, το οποίο όμως καταναλώνεται απο τις χαμηλότερες κάστες. 

Απο τα άλλα τετράποδα αυτά που δεν διαίρουν την οπλή τους, όπως η καμήλα. Πολλά πτηνά χαρακτηρίζονται ως ακάθαρτα, κυρίως λόγο της συμπεριφοράς τους. Έτσι όλα τα αρπακτικά πτηνά θεωρούνται ακάθαρτα. Ακόμη, τα ψάρια χωρίς λέπια, καθώς και τα θαλασσινά θεωρούνται ανεπιθύμητα. 

Ο Ινδουισμός, όμως, δεν μένει μόνο στα ζωικά είδη και περιλαμβάνει απαγορεύσεις ακόμη και στα φυτικά είδη. Τα φυτά που αναπτύσσονται σε σκοτεινά ή σκιερά μέρη, όπως το κρεμμύδι, το σκόρδο και το μανιτάρι θεωρούνται ακατάλληλα. 

Όπως και σε όλες τις μονοθεϊστικές θρησκείες απαγορεύεται η κατανάλωση «ψοφιμιών». 

Τέλος, υπάρχει και μια πληθώρα οδηγιών, όπως σε ποιές περιστάσεις αρμόζει η κατανάλωση τροφής, καθώς και περιορισμοί στον τόπο κατανάλωσης τροφής (συστήνεται η μη κατανάλωση τροφής σε πλοίο), την προέλευση της, την μέθοδο παρασκευής και συντήρησης της. Για παραδειγμα, δεν θεωρείται σωστή η καταναλωση τροφής σε σπίτι όπου κάποιος απο τους ενοίκους του έχει πεθάνει πρόσφατα.  Ακόμη δίνονται οδηγίες απο ποιά άτομα μπορεί κάποιος να δεχθεί τροφή. Παραδείγματος χάρη, δεν μπορεί να γίνει δεκτή τροφή απο άτομο των κατώτερων καστών ή απο άτομα που εξασκούν συγκεκριμένα επαγγέλματα όπως αυτό του τσαγκάρη.

Πηγές: 

Αντωνία Λήδα Ματάλα : Ανθωπολογία της Διατροφής, Κεφάλαιο: Ανατολικές Θρησκείες

Εικόνες:

image.slidesharecdn.com/random

Φράντζας Χριστόφορος