ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ: ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕ ΗΘΟΣ

 

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

 

Χαίρομαι διότι φέτος η μνήμη των Τριών Ιεραρχών θα τιμηθεί στα σχολεία όλων των βαθμίδων με εκκλησιασμό και ειδικές ομιλίες για το έργο τους. Πιστεύω ότι το επόμενο βήμα πρέπει να είναι η εισαγωγή των κειμένων τους στα σχολεία μέσω του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι νέοι μας θα ωφεληθούν ουσιαστικά αν διδαχθούν επιλεγμένα Πατερικά Κείμενα, τα οποία θα παρουσιάζουν τις διαχρονικά επίκαιρες απόψεις του Μεγάλου Βασιλείου, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου καθώς και άλλων κορυφαίων εκκλησιαστικών συγγραφέων.

 

Ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος από την Καππαδοκία και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος από την ελληνιστική Αντιόχεια έδωσαν χρήσιμες απαντήσεις κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. στα ερωτήματα που προκαλούσε η συνάντηση Χριστιανικής διδασκαλίας και Ελληνικού Πνεύματος. Γνώριζαν άριστα την αρχαία ελληνική γραμματεία και πρότειναν στους Χριστιανoύς να την μελετούν εις βάθος, αλλά επιλεκτικά. Είναι χαρακτηριστική η πρόταση του Μεγάλου Βασιλείου (Προς τους νέους όπως αν εξ Ελληνικών ωφελοίντο λόγων) να μελετούν τους Αρχαίους συγγραφείς ως προετοιμασία για την κατανόηση της ιερής αλήθειας του Ευαγγελίου. Ο Βασίλειος προτείνει τα αρχαία κείμενα ως μαθήματα αρετής και βρίσκει σ’ αυτά πολλά πρότυπα, τα οποία αξίζει να ακολουθήσουν οι νέοι. Προτείνει τα ποιήματα του Ομήρου, βρίσκει παραδείγματα ήθους από τη ζωή του Σωκράτη, του Κλεινία, του Πυθαγόρα και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δείχνει την εκτίμησή του στους Αρχαίους και η έμφασή του δίδεται σε μία παιδεία, η οποία θα διαπλάθει ήθος και δεν θα παρέχει απλώς ξερές γνώσεις.

 

Και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ναζιανζηνός) στον Επιτάφιό του προς τον Μέγα Βασίλειο τονίζει ότι όλοι οι συνετοί άνθρωποι θεωρούν την παιδεία ως το πρώτιστο αγαθό και όχι μόνον τη Χριστιανική, αλλά και την εξωχριστιανική. Τότε καθιερώθηκε ο όρος «η έξωθεν ή η θύραθεν παιδεία», δηλαδή η κλασική ελληνική γραμματεία.

 

Η Ελληνορθόδοξη Παιδεία θεμελιώθηκε από τους Τρεις Ιεράρχες και εδραιώθηκε χάρις στους αγώνες σπουδαίων μορφών, όπως του Μεγάλου Φωτίου επί Βυζαντίου, του Αγίου Δαμασκηνού Στουδίτου, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και άλλων Αγίων και λογίων επί Τουρκοκρατίας. Ο Ελληνισμός οφείλει την εθνική του επιβίωση στα χριστιανικά και ελληνικά γράμματα που διδάχθηκαν σε φανερά η κρυφά σχολεία στους χρόνους της δουλείας. Ο πρώτος μας Κυβερνήτης, ο Ιωάννης Καποδίστριας τάχθηκε εμπράκτως υπέρ της Ελληνορθόδοξης Παιδείας. Ήθελε ως βασικά μαθήματα στα σχολεία την Ορθόδοξη Χριστιανική αγωγή και τα κείμενα των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Στόχος του ήταν η καλλιέργεια του ήθους και όχι μόνον των γνώσεων.

 

Τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά, τα Αρχαία Ελληνικά και η Ιστορία είναι σήμερα απαραίτητα μαθήματα για διαπλάθουμε υπεύθυνους πολίτες και όχι ανθρώπους ρομπότ.

 

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 26.1.2020.