ΣτΕ 1983/2007: αντικατάσταση μέλους ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος

Τα πραγματικά περιστατικά:

Ο Μητροπολίτης Ζακύνθου στρέφεται κατά της Εκκλησίας της Ελλάδος, ζητώντας να ακυρωθεί πράξη της ΔΙΣ για παραίτηση εν ενεργεία Μητροπολίτη από τα καθήκοντά του, κατά τη 150η συνοδική περίοδο. Ο ίδιος είχε ορισθεί αντικαταστάτης του παραιτηθέντος. Παρενέβησαν στη δίκη ο παραιτηθείς και (με άλλο δικόγραφο) ενορίτες Ιερών Ναών της Περιφέρειας της εν λόγω Μητροπόλεως. Κατά τη συγκεκριμένη συνοδική περίοδο (1.9.2006-31.08.2007), ο Πρόεδρος της ΔΙΣ συνεκάλεσε το διαρκές συλλογικό όργανο, σε έκτακτη συνεδρίαση, με θέμα ημερήσιας διάταξης το ζήτημα αποδοχής ή όχι της παραίτησης του Μητροπολίτη, καθότι ο παραιτηθείς επικαλέσθηκε «εύλογη αιτία» παραίτησης, από τα καθήκοντά του, τις ανάγκες της Ιεράς Μητροπόλεως, που διαποιμαίνει. Ο αιτών ισχυρίσθηκε πως ένα τέτοιο θέμα δεν δικαιολογούσε έκτακτη συνεδρίαση και ότι η πράξη της ΔΙΣ είναι ακυρωτέα γι’ αυτό το λόγο.

Σκεπτικό του Δικαστηρίου:

Για την αντικατάσταση μέλους της ΔΙΣ, είτε αυτεπαγγέλτως, είτε κατόπιν αιτήσεως, προβλέπει ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν.590/1977, άρθρο 8 παρ.2) και ο κανονισμός υπ’ αριθμ. 2/1977 «Περί εργασιών της ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος» (άρθρο 2 παρ.1&2). Από αυτά τα δύο νομοθετήματα, προκύπτει ότι, σε περίπτωση παραίτησης ύστερα από αίτηση μέλους, ο Μητροπολίτης οφείλει να επικαλεσθεί τους λόγους που στοιχειοθετούν την αιτία παραίτησής του και ότι η ΔΙΣ οφείλει να αποφανθεί για την παραίτηση, χωρίς να προσθέσει λόγους που δεν έχει επικαλεσθεί ο αιτών (: κάτι τέτοιο σημαίνει εκτροπή από τη διαδικασία και αυτεπάγγελτη αφαίρεση συνοδικών αρμοδιοτήτων). Στη συγκεκριμένη –μάλιστα- περίπτωση, ο Μητροπολίτης δεν μπορεί να επικαλείται τις υποχρεώσεις του, στη Μητρόπολη που διαποιμαίνει, για να παραιτηθεί, διότι αυτές είναι υποχρεώσεις συνήθεις και δε συντρέχουν γεγονότα «αντικειμενικής τάξεως». Άλλωστε, σύμφωνα με το δικαστήριο, το έργο του νομικού προσώπου της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι υπέρτερο του προηγούμενου έργου. Επίσης, τα προσωπικά και οικογενειακά προβλήματα και η «προβεβηκυία» ηλικία του παραιτηθέντος (: τα οποία επικαλέσθηκε η ΔΙΣ, για τον παραιτηθέντα Μητροπολίτη) αποτελούν «ανεπίτρεπτη εκτροπή από τη διαδικασία». Έτσι, η αίτηση έγινε δεκτή (και οι παρεμβάσεις απορρίφθηκαν), με μία μόνο μειοψηφούσα άποψη, σύμφωνα με την οποία η αίτηση παραίτησης ερμηνεύθηκε «κατά διακριτική ευχέρεια» και έτσι οι λόγοι ακυρώσεως θα ήταν σωστό να απορριφθούν.  

 

Α. Χρυσαφίδη