2017-10-20 23:25
Ξεκινώντας τη σειρά των άρθρων για τη θρησκεία του χριστιανισμού στο πέρασμα των χρόνων, θα ήθελα να τονίσω πως μια πλήρης αποτύπωση της ιστορίας της χριστιανικής θρησκείας σε διάστημα λίγων άρθρων θα ήταν αδύνατη, για αυτό θα παραθέσω ορισμένες χρονικές περιόδους και θέματα που θεώρησα σημαντικά και πολύ ενδιαφέροντα. Αφετηρία θα αποτελέσει το παρόν άρθρο για τη γέννηση του χριστιανισμού και την υπόστασή του στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εδώ σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι το βασικό στοιχείο της αρχαίας ρωμαϊκής θρησκείας ήταν η θεοκρατία και ένας ιδιαίτερος τύπος ανεξιθρησκίας με όρους αποδοχής του αυτοκράτορα ως ανώτατου θρησκευτικού άρχοντα και απόδοσης θυσιών στο πρόσωπό του.
Ο ερχομός και η μετάδοση του χριστιανισμού στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αντιμετωπίστηκε εχθρικά αρχικά. Όταν οι χριστιανικές κοινότητες έκαναν σαφές πως είναι ξεχωριστή θρησκευτική ομάδα από τους Ιουδαίους, ξεκίνησαν οι πρώτες μεγάλες αντιδράσεις που έφεραν ως επακόλουθο τους μεγάλους διωγμούς των χριστιανών. Σίγουρα, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και ορισμένες αντιλήψεις της χριστιανικής θρησκείας2 που έκανε τη ρωμαϊκή εξουσία να τη χαρακτηρίσει ως επαναστατική και να την κατατάξει στις απαγορευμένες θρησκείες. Η πρώτη μεγάλη δίωξη έγινε από τον Αυτοκράτορα Νέρωνα το 64 μ.Χ., ενώ η τελευταία το 311 μ.Χ. από τον Αυτοκράτορα Διοκλητιανό. Ανάμεσα σε αυτές έλαβαν χώρα πολλές ακόμη διώξεις που στοίχισαν τον τόπο κατοικίας και τη ζωή σε μεγάλο ποσοστό των χριστιανών που κατοικούσαν στα εδάφη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πολλοί από αυτούς που έπεφταν στα χέρια των ρωμαϊκών αρχών δε θανατώνονταν αμέσως, αλλά αποτελούσαν μέρος του θεάματος στο Κολοσσαίο και σε άλλα αμφιθέατρα, όπου έβαζαν άγρια ζώα να τους κατασπαράξουν ζωντανούς. Όπως είναι εμφανές, οι Αυτοκράτορες της Ρώμης κράτησαν αυστηρή στάση με βάναυσες τιμωρίες στους διωκόμενους, αλλά αξιοσημείωτο είναι πως οι διωγμοί ξεκίνησαν από τους Ιουδαίους που αντιμετώπιζαν τους αποστόλους και τους χριστιανούς με φθόνο2. Αυτοί οι διωγμοί ήταν μικρότερης κλίμακας από τους διωγμούς των Αυτοκρατόρων, αλλά προηγήθηκαν ιστορικά.
Η περίοδος της καταπίεσης για τους Χριστιανούς έληξε με τη θέσπιση του Διατάγματος των Μεδιολάνων με πρωτοβουλία του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου σε συμφωνία με τον Λικίνιο το 313 μ.Χ. στο σημερινό Μιλάνο. Χάρη στο διάταγμα αυτό που διασφάλιζε την ανεξιθρησκία, ο χριστιανισμός δεν θα θεωρούνταν πλέον επαναστατική και απαγορευμένη θρησκεία και οι χριστιανοί θα είχαν το ελεύθερο έκφρασης και λατρείας της θρησκείας τους. Το διάταγμα αυτό είχε πολλά οφέλη στο σύνολο της ρωμαϊκής κοινωνίας και όχι μόνο στον κύκλο των χριστιανών και έδωσε την ευκαιρία στο χριστιανισμό να διαδοθεί ακόμη περισσότερο σε πολύ μικρό μάλιστα χρονικό διάστημα. Μόλις έντεκα χρόνια μετά (324 μ.Χ.) ο χριστιανισμός ορίστηκε επίσημη θρησκεία του κράτους.
------------------------------------------------------
{1}Πχ η αντίληψη της Εκκλησίας ως θείου καθιδρύματος και η διάκρισή της από την κοσμική εξουσία, Ματθ.22,21: «λέγουσιν αὐτῷ· Καίσαρος· τότε λέει αὐτοῖς· ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ».
{2}Βλ.Α Κλήμεντος, Ε, 2-6: «διὰ ζῆλον καὶ φθόνον οἱ μέγιστοι καὶ δικαιότατοι στύλοι ἐδιώχθησαν καὶ ἕως θανάτου ἤθλησαν. λάβωμεν πρὸ ὀφθαλμῶν ἡμῶν τοὺς ἀγαθοὺς ἀποστόλους• Πέτρον, ὃς διὰ ζῆλον ἄδικον οὐχ ἕνα οὐδὲ δύο, ἀλλὰ πλείονας ὑπήνεγκεν πόνους καὶ οὕτω μαρτυρήσας ἐπορεύθη εἰς τὸν ὀφειλόμενον τόπον τῆς δόξης. διὰ ζῆλον καὶ ἔριν Παῦλος ὑπομονῆς βραβεῖον ὑπέδειξεν,ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας, φυγαδευθείς, λιθασθείς, κήρυξ γενόμενος ἔν τε τῇ ἀναλῇ καὶ ἐν τῇ δύσει, τὸ γενναῖον τῆς πίτεως αὐτοῦ κλέος ἔλαβεν.».
Παλιούρας Αναστάσης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
• G.E.M. DE STE. CROIX «Ο Χριστιανισμός και η Ρώμη – Διωγμοί, Αιρέσεις και Ήθη» {Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2005}
• Βλασίου Ιω. Φειδά «Εκκλησιαστική Ιστορία Α’» {Ιδιωτική Έκδοση, Αθήνα 2002}
• Michel Humbert «Πολιτικοί και Κοινωνικοί Θεσμοί της Αρχαιότητα» {Σάκκουλα, Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2012}