Θεολογία της Απελευθέρωσης – Β’ Μέρος: Όσκαρ Ρομέρο

«Ο υπηρέτης του Θεού Όσκαρ Αρνούλφο Ρομέρο Γκαλντάμες, επίσκοπος, μάρτυρας, ποιμένας ευαγγελιστής και πατέρας των φτωχών, ηρωικός μάρτυρας του βασιλείου του Θεού, βασιλείου της δικαιοσύνης, της αδελφοσύνης, ανακηρύσσεται όσιος», έγραφε σε δήλωσή του, ένα χρόνο πριν, ο πάπας Φραγκίσκος. Δήλωση με την οποία, γινόταν η οσιοποίηση του Όσκαρ Ρομέρο, ενός εκ των κληρικών της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, ως αναγνώριση της προσφοράς του στην ανθρωπότητα.

 Ο επίσκοπος Όσκαρ Ρομέρο

Ο Όσκαρ Ρομέρο γεννήθηκε το 1917 στην πόλη Μπάριος του Σαλβαδόρ, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε αυτός και η οικογένειά του κατάφερε να φτάσει ως τη Ρώμη, όπου ολοκλήρωσε τις θεολογικές του σπουδές. Έπειτα, επέστρεψε στο Σαλβαδόρ, όπου άσκησε το λειτούργημα του ιερέα σε διάφορες αγροτικές περιοχές. Ο ανθρωπιστικός του λόγος και ο λιτός τρόπος ζωής του τον έκαναν σε σύντομο χρονικό διάστημα αρκετά αγαπητό στα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Στο λόγο του καλούσε τους φτωχούς να παλέψουν για κοινωνική δικαιοσύνη, τους αγρότες να παλέψουν για τη γη τους και να μην είναι υποτελείς των μεγάλων γαιοκτημόνων. «Ο λαός θα βρει τη λευτεριά του εδώ σε αυτή τη ζωή, έξω από την τυραννία και την  φτώχεια», είχε δηλώσει επανηλειμένως. Παράλληλα, άσκησε σκληρή κριτική στη στάση πολλών κληρικών, που έπαιρναν αποστάσεις από τις κοινωνικές καταστάσεις της χώρας. Χαρακτηριστικό ήταν ένα απόσπασμα ενός λόγου που είχε παραθέσει: «Είναι η Εκκλησία μου καθαρή στο πλευρό των φτωχών, ακόμα στο να θεωρεί την ανέχεια σημείο ντροπής στον κόσμο μας, ακόμα στο σημείο να ρισκάρει την άνεση των κατόχων του πλούτου; Ή προτιμώ ένα κήρυγμα που να με κάνει να νιώθω άνετος, αντί να προκαλώ τις αιτίες της ανέχειας και της αδικίας για την ντροπή του κόσμου μας και την Ευθύνη μας για αυτό;», θέτοντας ξεκάθαρα το ζήτημα των ταξικών και κοινωνικών ανισοτήτων ως μία ξεκάθαρα χριστιανική υπόθεση. Προκειμένου να δώσει ευρεία διάσταση του στρατευμένου του λόγου στην κοινωνία, θα έρθει σε συνεννόηση με διάφορους ραδιοφωνικούς σταθμούς, οι οποίοι μετέδιδαν την εκκλησιαστική του λειτουργία σε όλη τη χώρα.

Τοιχογραφία του Όσκαρ Ρομέρο σε σχολείο του Σαλβαδόρ

Το 1970 ορίσθηκε επίσκοπος της πρωτεύουσας Σαν Σαλβαδόρ, ενώ το 1974 θα εγκαταλείψει αυτή τη θέση για να αναλάβει την αντίστοιχη της περιοχής Σαντιάγο ντε Μαρία, που περιελάμβανε και την πόλη που γεννήθηκε. Η χώρα του Σαλβαδόρ εκείνη την περίοδο, όπως και όλη η Λατινική Αμερική, μοιάζει με ένα καζάνι που βράζει, με το ένα πραξικόπημα να διαδέχεται το άλλο. Ο Όσκαρ Ρομέρο δε θα διστάσει να κατηγορήσει τη χούντα για τις σφαγές χιλιάδων ανθρώπων εκείνη την περίοδο, λέγοντας πως κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρεί ζωή από συνάνθρωπο. Τότε θα μπει στο στόχαστρο των καθεστωτικών δυνάμεων και παραγόντων, με αρκετούς κληρικούς επίσης να στρέφονται εναντίον του. Δε άργησε να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος το 1979 με τις κυβερνητικές-πραξικοπηματικές δυνάμεις (με τη στήριξη των Η.Π.Α) να μάχονται εναντίον του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Ο Ρομέρο θα κάνει μία οργισμένη έκκληση σε επιστολή του προς την κυβέρνηση των Η.Π.Α : «Σας ικετεύω, σας παρακαλώ, σας διατάζω εις το όνομα του Θεού σταματήστε αυτήν την καταπίεση προς το λαό του Σαλβαδόρ». Η ζωή του, όσο περνούσε ο καιρός, γινόταν επισφαλέστερη με τον ίδιο να ξέρει ότι σχεδιάζεται η δολοφονία του. Τότε, στις κυριακάτικες λειτουργίες του, θα αναφέρει: «[...] αν καταφέρουν να με σκοτώσουν, δίνω άφεση και συγχώρεση σ΄ αυτόν που θα το κάνει, δεν του κρατώ κακία. Είμαι γεμάτος ελπίδα ότι θα αντιληφθούν ότι χάνουν το χρόνο τους. [...] Δεν πιστεύω σε μια Ζωή χωρίς Ανάσταση. Εάν με σκοτώσουν, θα αναστηθώ ανάμεσα στο λαό του Σαλβαντόρ…»

                  Πίνακας ζωγραφικής με τον επίσκοπο, ανάμεσα σε πλήθος διαδηλωτών

Ο Όσκαρ Ρομέρο  στις 24 Μαρτίου 1980 δολοφονήθηκε στην Αγία Τράπεζα ενός μικρού ναού, καθώς ετοίμαζε τη Θεία Κοινωνία. Τα «Τάγματα Θανάτου», όπως λέγονταν χουντικές παραστρατιωτικές ομάδες που σκόρπιζαν το θάνατο, δε θα σταματούσαν εκεί. Δολοφόνησαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στη διάρκεια εκείνης της περιόδου. Η δολοφονία αυτού του κληρικού θα προκαλέσει θλίψη και οργή στη χώρα, ενώ προκάλεσε αντιδράσεις διαμαρτυρίας σε όλον τον κόσμο.

Ο Ρομέρο θα μείνει ανεξίτιλα στη μνήμη των λαών της Λατινικής Αμερικής, ως ένα σύμβολο αντίστασης στον ιμπεριαλισμό και τη νεο-αποικιοκρατία. Ως ένας άνθρωπος που κήρυξε τη χριστιανική αρετή και τον αγώνα που αυτή απαιτεί για κοινωνική δικαιοσύνη. Τα χρόνια μετά το θάνατό του, πολλά μνημεία θα δημιουργηθούν, αναδεικνύοντας έτσι τη σημασία και τη δυναμική του λόγου του και της ζωής του. Παρακάτω παρατίθεται ένα πολύ μικρό αφιέρωμα, του νότιου αμερικάνικου τηλεοπτικού δικτύου Telesur, στη ζωή του σπουδαίου αυτού ανθρώπου.

ΠΗΓΕΣ

• Archbishop Oscar Romero – Biography, Kellogg institute, University of Notre Dame
• Oscar Romero: His Life and Writings, Renny Golden, Orbis Books, 2000
• Archbishop Oscar Romero, Religion Task Forces for Central America, Central America/Mexico Report, January-February 2005
• Seeking Community in a global city: Guatemalans and Salvadorans in Los Angeles, Temple University Press, Philadelphia,2001 

Σαραντάκης Αλέξανδρος