ΤΡΙΩΔΙΟ

της Λιάσκου Ελένης

 

Τι είναι όμως το Τριώδιο;

Το Τριώδιο για πολλούς ανθρώπους είναι συνδεδεμένο με μια περίοδο κατά την οποία λαμβάνουν χώρα πολλές αποκριάτικες και καρναβαλικές εκδηλώσεις. Το έθιμο ανάγεται στις Διονυσιακές γιορτές, όπου οι άνθρωποι ξεφάντωναν και διασκέδαζαν με ποτό, χορό και διάφορα μασκαρέματα. Αυτό όμως είναι έξω από το πνεύμα που έχει η εκκλησία για την περίοδο αυτή.

Τριώδιο ονομάζεται σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, η περίοδος που ξεκινά την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Την ονομασία αυτή την οφείλει: α) στο ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, το οποίο περιλαμβάνει τις ακολουθίες της εκκλησίας οι οποίες τελούνται κατά την περίοδο αυτή, β) οι ύμνοι του, (οι λεγόμενοι κανόνες) δεν περιέχουν εννέα ή οκτώ ωδές, αλλά μόνο τρείς. Επειδή οι ύμνοι είναι γεμάτοι κατάνυξη λέγεται και κατανυκτικό Τριώδιο. 

Σύμφωνα με το θρησκευτικό πνεύμα, το Τριώδιο είναι μια περίοδος προετοιμασίας και  προπαρασκευής. Αυτό σημαίνει ότι η εκκλησία όλα τα τοποθέτησε σοφά αυτή την περίοδο προκειμένου, να ετοιμάσει καλύτερα τους ανθρώπους μέσω της σαρανταήμερης νηστείας στην εισαγωγή της διαδικασίας εξαγνισμού του ανθρώπου. Το Τριώδιο ως χρονική περίοδος, αναφέρεται στις τρεις πρώτες εβδομάδες που οι χριστιανοί ετοιμάζονται για την μεγάλη νηστεία. Κάθε Κυριακή αυτών των τριών εβδομάδων έχει την δική της σημειολογία. Η πρώτη είναι του Τελώνη και του Φαρισαίου που προτρέπει τους χριστιανούς να είναι ταπεινοί, όπως ο Τελώνης και όχι υπερήφανοι όπως ο Φαρισαίος. Η δεύτερη είναι του Ασώτου, διδάσκει την αξία της μετάνοιας και το μεγαλείο της συγχώρεσης. Η τρίτη Κυριακή είναι της Απόκρεω, αναφέρεται στην Δευτέρα Παρουσία, στην κρίση που θα λάβει χώρα, καθώς επίσης και στην χριστιανική αγάπη. Επιπλέον ονομάζεται έτσι επειδή είναι η τελευταία ημέρα που οι χριστιανοί επιτρέπεται να τρώνε κρέας. Η τέταρτη Κυριακή, της Τυροφάγου, αναφέρεται στην εξορία των πρωτόπλαστων από τον παράδεισο. Έτσι το Ευαγγέλιο της ημέρας παροτρύνει τους πιστούς να νηστεύουν χωρίς να το επιδεικνύουν, να συγχωρούν όσους τους έχουν βλάψει και να διάγουν βίο ενάρετο και ελεήμων.

Ακολουθεί η Καθαρή Δευτέρα με την οποία ξεκινά η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που έχει ως σκοπό να προετοιμάσει με νηστεία, προσευχή και μετάνοια να υποδεχτούν, οι πιστοί τον Σωτήρα Χριστό και να γίνουν συμμέτοχοι των παθημάτων και της Αναστάσεως του. Για την Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, η περίοδος του Τριωδίου είναι μια κινητή περίοδος. Οι ύμνοι που ψάλονται κατά την διάρκεια της γράφτηκαν από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα μ. Χ. Χειρόγραφα των ύμνων του Τριωδίου σώζονται από τον 10ο αιώνα, ενώ για πρώτη φορά τυπώθηκε το εν λόγω βιβλίο στα ελληνικά το 1522 μ. Χ. στη Βενετία. 

Τέλος θα ήταν ιδανικό εάν μπορούσαμε να συνδυάσουμε κατά την περίοδο του Τριωδίου τα δύο αυτά στοιχεία. Το κοσμικό, καθ' ότι η εποχή που διανύουμε είναι παρά πολύ δύσκολη από πολλές απόψεις και ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να διασκεδάσει και να ξεφύγει λίγο από την σκληρή καθημερινότητα. Παράλληλα όμως να έχουμε στο μυαλό μας και στην ψυχή μας το θρησκευτικό στοιχείο. Μέσα από το οποίο θα μπορέσουμε να προετοιμαστούμε για την Ανάσταση Κυρίου.

Καλή Σαρακοστή