Πετρόπουλος Φώτιος - Δρ. Σχεσιοδυναμικής Παιδαγωγικής και Συμβουλευτικής του Προσώπου

Ο Πετρόπουλος Φώτιος είναι Δρ. Σχεσιοδυναμικής Παιδαγωγικής και Συμβουλευτικής του Προσώπου. Είναι ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Σχεσιοδυναμικής Παιδαγωγικής  και Συμβουλευτικής του Προσώπου (ΕΛ.Ε.Σ.ΠΑΙ.ΣΥ.Π.). Υπηρετεί με απόσπαση στο Τμήμα Φιλολογίας (Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών & Πολιτισμικών Σπουδών) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. 

Το σχολείο του Προσώπου

Αποτελεί κοινό τόπο πια ότι η έκφραση απαρέσκειας των έφηβων μαθητών για το σχολείο, δεν αποτελούν εκδηλώσεις μαγκιάς και μηδενισμού της νέας γενιάς. Αποτελεί έκφραση της αντίστασης στην ανυπαρξία του σημερινού σχολείου, ως χώρου ζωής και εργασίας του μαθητή. Οι έφηβοι νιώθουν ότι το σχολείο δεν τους εμπιστεύεται και δε θέλει τη ζωντάνια τους. Αισθάνονται πως χάνουν τα πολύτιμα χρόνια της εφηβείας τους θέτοντας, με την αποφοίτησή τους, υποψηφιότητα στις λίστες ανεργίας.

  Η εφηβική ορμή αντιδρά στο πνεύμα της Δάντειας επιγραφής: «όσοι μπαίνετε εδώ, αφήστε έξω κάθε χαρά ζωής» και παρασυρόμενη ενίοτε, από αντιπαραδείγματα βίας φθάνει στο άλλο άκρο, του μίσους και της επιθετικής καταστροφικότητας, ξεχνώντας ότι η «λογική της κενώσεως» και η συγκατάβαση δεν είναι ασυμβίβαστες προς τη Δημοκρατία αλλά αντίθετα αποτελούν την ουσία της. 

  Ο άξενος και μαζικός χαρακτήρας των σχέσεων στο σχολικό περιβάλλον δε θεραπεύεται με «σπασμωδικές» μεταρρυθμιστικές προσπάθειες ούτε με τη διάθεση υπέρογκων ποσών και την εξασφάλιση άρτιας υλικοτεχνικής υποδομής, που φαντάζουν ως πανάκεια για την Παιδεία. Αναντίρρητα, οι μαθητές χρειάζονται αίθουσες διδασκαλίας, σύγχρονα εργαστήρια και εμπλουτισμένο ωρολόγιο πρόγραμμα. Πρώτιστα, όμως, έχουν ανάγκη από παιδαγωγούς που μπορούν να αφουγκραστούν τον παφλασμό της ψυχής τους και να τους διαπαιδαγωγήσουν, με τρόπο ώστε οι φωνές αυθόρμητης αντίστασης του σήμερα, για την έλλειψη «της καρέκλας», να μη μετατραπούν στα «τριάντα χρόνια» σε σιωπή συνειδητής αδιαφορίας φοβισμένων «καθηκοντανθρώπων», με κύριο μέλημα την κατάκτηση ή τη διατήρησή της… 

Το «Πρόσωπο» του μαθητή είναι μοναδικό.  Δυστυχώς, όμως, η μοναδικότητα της μαθητικής Προσωπικότητας συνθλίβεται από την «αντιπαιδαγωγικότητα της Παιδαγωγικής» φωτισμένων εγκεφάλων που προσπαθούν να γεμίσουν τα «πεινασμένα μυαλά» των εκπαιδευομένων με κονσερβαρισμένη έτοιμη γνώση, εύπεπτη τροφή, γαρνιρισμένη με δόσεις ηθικής και «καθωσπρεπισμού» στο όνομα της δήθεν ισότητας, της ομοιομορφίας και της προετοιμασίας για την ένταξη στον κοινωνικό στίβο- το σχολείο για τη ζωή ήτο σχολείο με τη ζωή; - όπου το καθετί διαφορετικό και ίσως πολύ πιο βαθυστόχαστο αποκεφαλίζεται στην Προκρούστεια κλίνη της «ευγενούς άμιλλας» και αδηφάγου ομοιογένειας. Τίθεται έτσι η κατάκτηση της γνώσης με οποιοδήποτε τίμημα ως κύριος στόχος παραμερίζοντας σε δεύτερη μοίρα την ανάπτυξη της γνήσιας παιδαγωγικής σχέσης και την ολοκλήρωση του μαθητικού Προσώπου.

 Προκύπτει επιτακτική η ανάγκη να επιτευχθεί η γνωριμία, να οικοδομηθεί βήμα-βήμα η παιδαγωγική σχέση μεταξύ Δασκάλου, Μαθητή και Πολιτείας. Ο μαθητής να προσεγγίσει και να κατανοήσει τα προβλήματα των δασκάλων του, τις φιλότιμες προσπάθειές του, που πολλές φορές αγγίζουν τα όρια της προσωπικής και οικογενειακής θυσίας σε χαλεπούς για την εκπαιδευτική πραγματικότητα καιρούς. 

2.

Αλλά και ο εκπαιδευτικός οφείλει να γνωρίσει τον ψυχισμό και τις γνωστικές ανάγκες του μαθητή του, να λειτουργήσει ως γρανιτένιο στήριγμα στη φουσκοθαλασσιά της εφηβείας αλλά και ως βατήρας ώθησης και απελευθέρωσης του Προσώπου μέσα από την εθελούσια «κένωση» του εξουσιαστικού του ρόλου. Και οι δύο μαζί να αντιληφθούν ότι η άοκνη προσπάθεια της Πολιτείας έχει ως αφετηρία της αγνά και φιλόδοξα κίνητρα για την επίτευξη της γνήσιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και ανάπτυξης του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Είναι καιρός ο εκπαιδευτικός χώρος να πάψει να λειτουργεί ως πεδίο στείρας αντιπαράθεσης, απύθμενης αγωνίας και απογοήτευσης και η μαθησιακή διαδικασία να μεταβληθεί από μονόδρομη γνωστική σχέση εξάρτησης σε αμφίδρομη σχέση επικοινωνίας, στο πλαίσιο της οποίας η κατάκτηση της γνώσης, ως προσωπική μεταμόρφωση και όχι ως δύναμη, θα επιτυγχάνεται με την αυτενέργεια και την προσωπική δημιουργική ενασχόληση και έρευνα.

Το σχολείο της σημερινής μορφής έχει κλείσει τον κύκλο του. Προβάλλει πιότερο από ποτέ το αίτημα για το «Σχολείο του Προσώπου». Το σχολείο που σέβεται και προσεγγίζει τον εκπαιδευόμενο ως ψυχοσωματική ολότητα, ως εν δυνάμει Πρόσωπο. ΄Ένα τέτοιο σχολείο αποτελεί εργαστήρι της Δημοκρατίας, καλλιεργεί το διάλογο, την υγιή αμφισβήτηση και τις θέσεις, αναπτύσσει την παιδαγωγική σχέση δάσκαλου – μαθητή, λειτουργεί με αρχές και κανόνες, φράζοντας την είσοδο στο χάος και την ισοπέδωση…. 

Η εφηβεία, η ηλικία των οραματισμών, της χαράς των χυμών της ζωή, του έρωτα, της φιλίας, της κοινωνικής συμμετοχής της μεταφυσικής λαχτάρας και πίστης αγωνιά, μάχεται και φωνάζει: «Το σχολείο πέθανε. Ζήτω το σχολείο του Προσώπου».