Θρησκευτικές κοινότητες: Νομοκανονικές προσεγγίσεις ιστορικών και επίκαιρων ζητημάτων

π. Γρηγόριος Παπαθωμάς

 A multitude of Holy Canons of the 1st Millennium (Corpus Canonum-883) dictate canonical deterrents regarding exceeding/transcendent jurisdictions. In fact, the Canonical Tradition of the Church (1st-9th centuries) in total, neither allows (on the level of acribia) nor encourages (on the level of economy) extra-territorial/exceeding/transcendent jurisdictions. Each and every Church of any kind (either Local Church or Territorial Church) exhausts, it is required to exhaust its Ecclesial jurisdiction on its own Eucharistic territory (Ecclesial Communalism). The 2nd Millennium has to display specific anti-ecclesio-canonical examples of exceeding jurisdictions, spread upon all the aspects of the ecclesial communio-space. Historically, the deviant emergence of exceeding jurisdictions systematically and consciously originates since the 11th century, more specifically it appears in 1004 within the monastic milieu, while after the year 1054 of the same century it is expanded to the inter-spatial ecclesial area and pervades, throughout the entire 2nd Millennium, the Roman Catholic Church, from the entrails of which this phenomenon (Ritualism) jumped out, the Protestant ecclesial formations after the development of the Reformation just 500 years ago (Confessionalism), and lately the Orthodox Church since the Bulgarian Schism of 1870 onwards (Ethnophyletism). These are historical circumstances associated with the culture of every people (Culturalism). Culture, both social and religious, manifests itself through its sovereign tendencies of anthropomorphic type towards external recruitments, especially against the theoid and eschatological perceptions of the Church, attempting, quite frequently in a forcible way, to impart its own colors and idioms to what it recruits (cf. the indicative example of the same water [Church] that irrigates each of the substantially distinct tree of pomegranate, lemon, orange [States-People] and the yields of different juices of pomegranate, lemon and orange respectively). It is an existential coiling of the transformation of idioms, having as a criterion the specific and unique features (filters) of each culture. The anthropocentric assimilation and the transformational –and not metamorphic– tendency of each culture could be described by the derivative term “Culturalism”. And when the latter is expressed within the Church, then the Ecclesiastical Culturalism arises, “treating” the Ecclesiastical Anthropomorphism as its main organ. The way in which these four (4) issues that compound the present contribution are linked, related and structured, in order to suggest strategies for the approximation of international Nomocanonical issues, namely the Ecclesiastical Anthropomorphism, the Ecclesiastical Culturalism, the Ecclesial Communalism and the Transcendent Jurisdictions, is illustrated by the course of this paper. 

"Η εξέλιξη της λειτουργίας και των χαρακτηριστικών του θεσμού του γάμου στο μεταίχμιο των σχέσεων Πολιτείας-Εκκλησίας".

Αναστάσιος Ηλίας

 Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι η  ευσύνοπτη παρουσίαση  της εξέλιξης της λειτουργίας και  των χαρακτηριστικών του θεσμού του γάμου μέσα στην ελληνική κοινωνία στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασης Πολιτείας-Εκκλησίας. Ειδικότερα γίνεται αναφορά στον ρόλο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που του προσέδιδε, και  συνεχίζει να προσδίδει σε μικρότερο πλέον βαθμό, η Ελληνική Πολιτεία και αντιστοίχως στην θέση που έχει στο δόγμα της Ορθόδοξης Ελληνικής Εκκλησίας, αλλά και στην ιδιαίτερη  "συμβίωση" του θρησκευτικού με τον πολιτικό γάμο στην ελληνική νομοθεσία. Ακολουθούν παρατηρήσεις για τα νέα δεδομένα στην ελληνική κοινωνία που έχουν οδηγήσει σε νέες μορφές νομικής κατοχύρωσης της συμβίωσης δύο ατόμων. Ταυτόχρονα παρουσιάζονται οι ομοιότητες και οι διαφορές  του γάμου από το σύμφωνο συμβίωσης. Τέλος στο πλαίσιο αξιολόγησης των νέων αυτών δεδομένων τονίζεται (και προτείνεται) το δικαίωμα των πολιτών, με βάση το άρθρο 13 Σ, ο θρησκευτικός τους γάμος να έχει ταυτόχρονα και νομική ισχύ, χωρίς η αξίωσή τους αυτή να συνιστά κάτι το παρωχημένο.